Tản mạn chuyện chơi đàn

Tản mạn chuyện chơi đàn

3 năm chơi đàn, không phải nhiều cũng không phải ít. Cảm thấy bản thân dù đã tiến bộ rất nhiều so với ngày đầu tập tành chơi, nhưng cũng biết mình còn rất kém so với những cao nhân trên giang hồ. Tuy nhiên kinh nghiệm thu được có lẽ sẽ có ích cho một số người muốn học và quan tâm về guitar. Mặc dù trên mạng có rất nhiều bài đăng kiểu: Hướng đi cho người mới tập chơi guitar nhưng bài này sẽ khá khác những thứ bạn từng đọc.

1. Động lực để chơi đàn

Mỗi người sẽ có một động lực để chơi đàn. Một số bạn là do yêu thích và có đam mê với tiếng đàn, muốn được tự tay mình đánh ra bản nhạc đó. Một số bạn (đặc biệt nam) thì có thể là để tán gái :))) vì dù sao, vẫn có khá nhiều người ấn tượng vs người chơi được guitar và tạo ấn tượng vs bạn gái bằng một bản đàn vẫn là cách khá hiệu quả cho các chàng trai để tán đổ người con gái họ yêu. Và còn rất rất nhiều nữa, nhưng với bất kỳ lý do nào thì bạn cũng phải kiên định với mục tiêu đó.

2. Mục tiêu khi chơi đàn

Xác định mục tiêu cũng là một điều khá quan trọng. Bạn muốn đệm một số bài hát cho một số cuộc vui thì cần có một sự nỗ lực nhất định, nhưng khi bạn muốn chơi solo finger style như các cao nhân thì rõ ràng bạn cần nỗ lực hơn rất nhiều. Mình luôn ủng hộ các bạn đặt mục tiêu cao và bền bỉ nỗ lực cho mục tiêu đó. Đừng tự mãn với những thứ bạn đạt được, không có giới hạn nào cho sự nỗ lực của bạn cả.

3. Chọn đàn

Khi có cả động lực và mục tiêu rõ ràng thì chắc chắn câu hỏi sẽ là: Mua đàn gì? Mua ở đâu? Một số bạn khi nhìn thấy một anh bạn nào đó chơi cây acoustic giữa sân trường, các bạn nữ xúm đen xúm đỏ hòa theo đầy ngưỡng mộ thì cũng quả quyết: phải mua một cây acoustic ngay mới được. Nhưng kết quả là chỉ chơi một thời gian ngắn thì bạn ý phát hoảng vs cảm giác nhói đau đầu ngón tay khi chơi acoustic và sau đó phải từ bỏ. Chuyện chọn đàn loại gì dĩ nhiên phải phụ thuộc vào tay của các bạn. Nếu tay bạn hơi to tí thì nên chơi classic, còn tay vừa phải thì chơi acoustic vì cần đàn mỗi loại có kích thước khác nhau khá rõ rệt. Thứ nữa là tiếng của mỗi loại cũng khác nhau. Classic tiếng ấm hơn trong khi acoustic tiếng vang hơn và đanh hơn. Mình bắt đầu với classic và vẫn chung thủy với em nó suốt 3 năm qua. Chắc chắn sau này mình cũng sẽ chuyển qua chơi acoustic vì finger style trên acoustic cho hiệu ứng âm thanh hay hơn.
Bên cạnh chuyện đàn loại gì thì câu hỏi rất nhiều người đặt ra là chọn đàn giá bao nhiêu thì ổn? Câu trả lời của mình luôn là: Trước khi đặt câu hỏi đó, hãy tự đánh giá sự kiên trì của bạn đáng giá bao nhiêu đã? Bạn là người kiên nhẫn thì đàn chất lượng kém bạn cũng sẽ chơi được và chơi hay. Còn nếu bạn cả thèm chóng chán thì có mua đàn Taylor thì dăm bữa sau kiểu gì cũng có bài đăng: Đàn hiệu xxx, giá mua mới yyy, giờ bán lại với giá zzz, còn mới 99%... Nếu bạn tự tin mình đủ kiên nhẫn thì hãy mua một cây đàn đủ tốt tầm 1tr5 trở lên. Đừng tiếc tiền nhé, vì cây đàn ko chỉ là nhạc cụ mà sau này sẽ còn là người bạn tri kỷ của bạn đấy. :D

4. Lộ trình chơi guitar một cách hợp lý

Để học guitar thì có nhất thiết phải đi học đâu đó ko? Mình nghĩ là hoàn toàn không cần. Lộ trình này mình viết cho những ai muốn tự học guitar. Có một câu hỏi: các bạn nghĩ chơi đàn thì bằng gì? Nhiều bạn sẽ nghĩ :chơi đàn thì dĩ nhiên bằng tay rồi. Nhưng mình không nghĩ thế. Để chơi đàn được là cả môt quá trình, và chơi đàn bằng tay là level cao nhất trong guitar. Mình chia ra 4 giai đoạn như sau để các bạn hiểu.
Giai đoạn 1: Chơi đàn bằng mắt (beginner)
Đây là giai đoạn bắt đầu, bạn chưa biết gì về nhạc lý, chưa biết rải dây và đặt ngón tay trái sao cho đúng. Giai đoạn này bạn chỉ gần như bắt chước mọi thứ trên mạng. Hãy mở một video hướng dẫn trên youtube (của anh haketu or của hiển râu đều ổn) và xem cách họ bấm các hợp âm như thế nào. Giai đoạn này khá là nhàm chán vì bạn chỉ bắt chước và bắt chước, xem video và bấm pause liên tục. Và số người tập chơi không qua được vòng này cũng khoảng tầm 70%. Nhưng hãy kiên trì, luyện tay phải bằng cách gõ xuống bàn lúc rảnh, tay trái thì hãy cố nhớ vì nhiều bài hát quanh đi quẩn lại có 3,4 hợp âm thôi. Ví như với vòng hợp âm Am, G, F, C bạn có thể chơi hàng trăm bài rồi, không cần nhiều. Cái khó ở đây là bạn chậm trong việc chuyển hợp âm. Không sao, chơi nhiều rồi sẽ có cách chuyển nhanh. Hãy chuyển những hợp âm khác nhau 1 nốt, rồi 2 nốt, rồi 3 nốt... dần dần. Rồi đến lúc bạn sẽ chuyển hợp âm mà ko cần nhìn cần đàn :v
Giai đoạn 2: Chơi đàn bằng đầu (đệm hát) 
Sau khi kết thúc giai đoạn 1, bạn đã nhớ được kha khá hợp âm trong đầu rồi. Thêm nữa bạn đã hiểu được cách bố trí phách nhịp trong bài hát như thế nào rồi. Bạn hiểu phách mạnh thì phải có bass... và bạn tự tìm ra cách chơi cho bất kỳ bài hát nào bằng cách rất đơn giản: đó là lên mạng search hợp âm, xong chơi theo nhịp phách trong đầu bạn. Hết level này, gần như bất kỳ bài nào bạn cũng đệm hát được, chỉ cần có hợp âm và bạn từng nghe bài đó ít nhất một lần là oke.
Giai đoạn 3: Chơi đàn bằng tai (solo)
Điều đáng nói khi qua mức level thứ 2, nhiều bạn sẽ tự thỏa mãn với bản thân và dừng lại ở đó. Mình biết rất nhiều người như thế. Vì trong mắt người khác bạn ý là một kẻ biết đánh đàn rồi, thừa sức để khoe khoang rồi :D Tuy nhiên, mình là kẻ ko thích dừng lại một chỗ quá lâu và chắc bạn đọc đến đây cũng muốn thế. Mình sẽ tiến lên level cao hơn. Ở level này bạn bắt đầu đi vào solo. Thay vì chỉ đệm đệm và hát, bạn muốn chơi hẳn hoi 1 bản nhạc nào đấy. Không hề khó. Bạn cần rèn luyện cảm âm của mình một tí là ổn. Mỗi câu hát thực ra sẽ được viết trên các hợp âm. Và các nốt nhạc trong bài sẽ là một nốt trong âm giai của một trong số các hợp âm đó. Thay vì cả câu hát bạn giữ nguyên thế tay với hợp âm đó thì bạn phải di chuyển ngón tay sang các nôt lân cận. Khi chơi thì phách mạnh bạn chỉ cần nhớ chập thêm dây bass kèm cái nốt của nó vào, thế là ổn. Hơn nữa, tone của bài hát ko chỉ đơn thuần là tone thấp nhất mà bạn chơi ở đầu cần đàn. Một hợp âm ko chỉ có một thế tay bấm dưới thấp mà còn có thế tay trên cao. Có thể cùng 1 hợp âm C nhưng câu hát này thì chỉ cần chạy ở C dưới thấp (0 3 2 0 1 0) còn câu kia thì chạy C ở trên cao (8 10 10 9 8 8). Mình lấy ví dụ bài Khoảnh khắc của nhạc sĩ Trương Quý Hải. Câu: "Chỉ còn một chiếc lá(C) cuối thu(G) mỏng manh(C)" thì C ở đây là ở tone thấp. Còn đến câu : Người về đây với em... thì C là ở tone cao. Tương tự Am có thể chơi dưới dạng 002210 hoặc 566555 (hay đơn giản là x0x555). Bạn chỉ cần có chút cảm âm ổn là sẽ biết hợp âm đó nằm ở dưới thấp hay trên cao. Việc nốt nào ở vị trí nào thì ban đầu bạn vẫn phải mò thôi. CHơi solo nhiều dần dần bạn sẽ nghĩ ra: với cái tiếng đấy thì nó phải là nốt nào trên cần đàn. Thêm một lần nữa, cần kiên trì.
Giai đoạn 4: Chơi đàn bằng tay (finger style)
Chúc mừng các bạn đã đến với level thần thánh nhất của guitar. Ở level này thì tay bạn như có mắt vậy. Thậm chí bạn nhắm mắt cũng chơi được. Sau khi solo chán chê, bạn muốn tạo thêm màu mè cho bản đàn của mình bằng các hiệu ứng như drum, hammer, slide, bending, tremolo... Những kỹ thuật này cần khá nhiều thời gian để luyện tập hơn nhưng bàn nhạc của bạn sẽ hoàn thiện hơn. Ở level này không hề có giới hạn nào nữa. Bạn chơi đàn như bằng tất cả đam mê, chơi đàn như bằng con tim của mình. Và bạn có thể tự tin khi đã sánh ngang hàng các cao nhân tiền bối trên giang hồ và đàm đạo vs họ về mọi vấn đề của guitar :D.
Trên đây là tất cả những điều mình muốn chia sẻ về vấn đề học guitar. Dĩ nhiên lộ trình 4 giai đoạn này không phải ai cũng thích theo. Một số người ấn tượng vs Paddy Sun trong Sun Flower và nhảy luôn lên level finger style để chơi cho bằng được bài ấy :)) Mình không phản đối, nếu các bạn chơi được thế thì tốt quá. Nhưng điều mình muốn nói ở đây là một lộ trình rõ ràng và có gốc có ngọn, cũng ko đến nỗi quá phức tạp để thay vì chỉ chơi đc mỗi Sun Flower thì bạn có thể chơi bất kỳ bài nào theo ý mình mà ko cần đến tab hay xem tut hướng dẫn trên mạng (mình ghét 2 cái này vì rất buồn ngủ và mất thời gian). Nếu như đến level thứ 3 thì bạn chuyển soạn solo cho 1 bài hát cơ bản thường chỉ mất 15p, thay vì nhìn tab hoa cả mắt mà nhanh thì vài ngày mới tập xong được. Đấy là điểm khác biệt mình muốn chia sẻ. Nếu tập theo lộ trình trên thì chỉ cần khoảng 3 tháng để tự đệm tất cả các bài hát và 6 tháng - 1 năm để chuyển soạn solo trơn tru. Không quá lâu đúng ko nào? Vậy thì còn chần chờ gì nữa, hãy bắt tay ngay vào việc tập đàn. Tin mình đi, chơi một nhạc cụ không chỉ đơn thuần là giải trí, nó còn là mang lại cho bạn nhiều điều bất ngờ khác nữa đấy
Chúc thành công !!!